Seýrek gazlar(inert gazlary hem diýilýär)geliý (He), neon (Ne), argon (Ar),kripton (Kr), ksenon (Xe), ýokary durnukly himiki aýratynlyklary, reňksiz we yssyzlygy sebäpli reaksiýa bermek kynlygy sebäpli köp ugurlarda giňden ulanylýar. Aşakda olaryň esasy ulanylyşynyň klassifikasiýasy bar:

Gorag gazy: oksidlenmeginiň ýa-da hapalanmagynyň öňüni almak üçin himiki inertliginden peýdalanyň

Senagat kebşirleýiş we metallurgiýa: Argon (Ar) kebşirleýiş işlerinde alýumin we magniý ýaly reaktiw metallary goramak üçin ulanylýar; ýarymgeçiriji önümçiliginde argon kremniý wafli hapalar bilen hapalanmakdan goraýar.

Takyk işlemek: Atom reaktorlaryndaky ýadro ýangyjy, okislenmezlik üçin argon gurşawynda gaýtadan işlenýär. Enjamlaryň hyzmat möhletini uzaltmak: Argon ýa-da kripton gazy bilen doldurmak, wolfram siminiň bugarmagyny haýalladýar we berkligini ýokarlandyrýar.

Yşyklandyryş we elektrik yşyk çeşmeleri

Neon çyralary we görkeziji çyralar: Neon çyralary we görkeziji çyralar: Neon çyralary: (Ne) howa menzillerinde we mahabat belliklerinde ulanylýan gyzyl çyra; argon gazy gök çyra, geliý açyk gyzyl çyra çykarýar.

Efficiencyokary netijelilik yşyklandyryşy:Ksenon (Xe)ýokary ýagtylygy we uzak ömri üçin awtoulag faralarynda we gözleg çyralarynda ulanylýar;kryptonenergiýa tygşytlaýan lampalarda ulanylýar. Lazer tehnologiýasy: Geliý-neon lazerleri (He-Ne) ylmy gözleglerde, lukmançylyk bejergisinde we ştrih-kod skanerinde ulanylýar.

Şar, dirishipabl we suwa çümmek programmalary

Geliniň pes dykyzlygy we howpsuzlygy esasy faktorlardyr.

Wodorody çalyşmak:Geliýýangyç töwekgelçiligini ýok edip, şarlary we dirishipabllary doldurmak üçin ulanylýar.

Çuň deňizde suwa çümmek: Gelioks azotyň narkozynyň we çuň suwa çümmek wagtynda kisloroddan zäherlenmeginiň öňüni almak üçin azotyň ornuny tutýar (55 metrden aşakda).

Lukmançylyk kömegi we ylmy gözlegler

Lukmançylyk şekillendirişi: Geliý aşa geçiriji magnitleriň sowuk bolmagy üçin MRI-lerde sowadyjy hökmünde ulanylýar.

Anestezi we bejergisi:Ksenonanesteziki aýratynlyklary bilen hirurgiki anestezi we newroproteksiýa gözleglerinde ulanylýar; radon (radioaktiw) rak keselini bejermekde ulanylýar.

Kriogenika: Suwuk geliý (-269 ° C) aşa geçiriji synaglar we bölejik tizlendirijileri ýaly aşa pes temperaturaly şertlerde ulanylýar.

Technologyokary tehnologiýa we öňdebaryjy meýdanlar

Kosmosyň süýşmegi: Geliý raketa ýangyjyny ýokarlandyrmak ulgamlarynda ulanylýar.

Täze energiýa we materiallar: Argon, kremniý wafliniň arassalygyny goramak üçin gün öýjük önümçiliginde ulanylýar; kripton we ksenon ýangyç öýjüklerini öwrenmekde we ösdürmekde ulanylýar.

Daşky gurşaw we geologiýa: Argon we ksenon izotoplary atmosferanyň hapalanmagynyň çeşmelerini yzarlamak we geologiki ýaşlary kesgitlemek üçin ulanylýar.

Resurs çäklendirmeleri: Geliý täzelenip bolmaýar, gaýtadan işlemek tehnologiýasyny has möhüm edýär.

Durnuklylygy, ýagtylygy, pes dykyzlygy we kriogen aýratynlyklary bilen seýrek gazlar, senagat, lukmançylyk, howa we gündelik durmuş. Tehnologiki ösüşler bilen (geliý birleşmeleriniň ýokary basyşly sintezi ýaly), olaryň ulanylyşy giňelmegini dowam etdirýär we häzirki zaman tehnologiýasynyň aýrylmaz “görünmeýän sütünine” öwrülýär.